مسعود تنها | چطور رسانه‌های وابسته به نهادهای نظامی، علیه نامزد اصلاح‌طلبان شمشیر کشیدند؟

رویداد ۲۴ | میثم سعادت: در روزهای آخر تبلیغات دور دوم انتخابات ریاست جمهوری، اصولگرایان با تمام قوا در برابر نامزد اول دور اول انتخابات صف‌آرایی کرده‌اند. هیچ انسان منصفی پیدا نمی‌کنید که فقط با یک تورق ساده در سایت های وابسته به نهادهای حاکمیتی، جانبداری صریح آنها را نبیند. جالب اینجا است که در این زمینه قانون ساکت نیست. حسب ماده ۶۸ قانون انتخابات ریاست جمهوری هرگونه فعالیت انتخاباتی رسانه‌های که به هرنحو از بودجه نهادهای حاکمیتی، نظامی، دولتی و عمومی ارتزاق می‌کنند، له و یا علیه کاندیداهای ممنوع بوده و مرتکب، مجرم شناخته می‌شود. اما گویا ناظر اجرای قانون ساکت است. همین مسئله باعث شد تا رئیس ستاد مسعود پزشکیان در نامه‌ای به رئیس قوه قضاییه، دادستان کل کشور، وزیر کشور و رئیس ستاد انتخابات نسبت به رویه‌ رسانه‌هایی که از پول بیت‌المال اداره می‌شوند اعتراض کند. عبدالعلی‌زاده رئیس ستاد انتخاباتی پزشکیان در این نامه‌ خواستار برخورد به دلیل مداخلات آشکار و نهان برخی رسانه‌های حاکمیتی و نظامی از جمله کیهان، روزنامه جوان، فارس، تسنیم و … علیه دکتر پزشکیان و تبلیغ به نفع رقیب شد. در بخشی از این نامه ضمن اشاره به مفاد قانونی مبنی بر ممنوعیت هرگونه فعالیت تبلیغی یا ضد آن توسط موسسات و نهاد‌های دولتی که از بودجه عمومی استفاده می‌کنند آماده است: هیچگونه نظارتی بر تخلفات عیان رسانه‌های حاکمیتی و نظامی وجود ندارد و قانون در منظر افکار عمومی در حال شرحه شرحه شدن است. رئیس ستاد انتخاباتی پزشکیان در پایان یاداور شده است: آنچه وظیفه دستگاه‌ها و ناظران قانونی است بررسی و جلوگیری سریع این نوع تخلفات عیان است. بدیهی است پیگیری قضایی این تخلفات از وظایف از وظایف اولیه نهادهای متولی در این خصوص است.

استراتژی سه گانه تسنیم

وقتی به صفحه اول خبرگزاری تسنیم سر می‌زنید می‌بینید تیتر اصلی خود را به خبری به نفع جلیلی اختصاص داده است. جلیلی وعده داده است که در دولت او سرعت اینترنت صدها برابر بیشتر شود. اما حمایت از نامزد جریان جبهه پایداری، تنها وظیفه خبرگزاری تسنیم در این روزها نیست. در روزهای گذشته تسنیم یکی از منابع انتشار اخبار کذب درباره سیاست بنزینی آقای پزشکیان بوده است. این خبرگزاری به نحوی تبلیغ می‌کند که گویا رئیس ستاد پزشکیان وعده داده است در صورت پیروزی قیمت بنزین را افزایش خواهد داد. ایجاد ترس از رقیب و تامین خوراک برای مبلغان ستادهای جلیلی، هدف این خبرسازی بوده است.

اما خبر دیگری که تسنیم منتشر کرده است، انتشار یک شایعه است که ستاد پزشکیان مبالغ هنگفتی را به بازیگران سینما برای تبلیغات پیشنهاد کرده است. هدف این خبر مشخص است. آنها با این کار مانع تبلیغ خودجوش چهره های فرهنگی و هنری از کمپین پزشکیان می‌شوند. 

در واقع استراتژی خبرگزاری تسنیم، در ایام انتخابات بر سه محور استوار است: اول تغییر چهره سعید جلیلی از یک متعصب مذهبی به یک روشنفکر طرفدار اینترنت و مدرنیته، دوم تخریب ستاد رقیب، سوم جنگ روانی برای ایجاد شبهه در ستاد رقیب. اما استراتژی‌ خبرگزاری دوقلوی تسنیم، فارس چه بوده است؟

خبرگزاری فارس: منطقی و زیرپوستی

خبرگزاری فارس در صفحه اول خود چند خبر انتخاباتی دارد. اخباری که به شکل واضحی دو هدف را دنبال می‌کنند؛ هدف اول این است که در مقالاتی شبه‌‌تحلیلی ادعاهای ستاد پزشکیان را زیر سوال ببرند و صداقت کمپین او را با سوال و مغالطه، زیر سوال ببرند. به تیتر خبرها دقت کنید: «آیا در دولت احتمالی پزشکیان یارانه مردم قطع می‌شود؟»، «آیا بایدن تحریم‌های نفتی ایران را شُل کرد؟»

این تنها بازی خبرگزاری فارس نیست. این خبرگزاری استراتژی دیگری را هم در پیش گرفته است که نشان‌دهنده هوشمندی گردانندگان فارس نسبت به خبرگزاری تسنیم است. آنها همزمان با تخریب شدید روحانی و عملکرد دولت یازدهم و دوازدهم، سعی دارند پزشکیان را ادامه‌دهنده راه دولت روحانی معرفی کنند و همزمان مقصر بسیاری اتفاقات آن دوره را کابینه ناکارآمد روحانی معرفی کنند. تیتر «حمایت مجدد حسن روحانی از پزشکیان» در راستای همین استراتژی رسانه‌ای است.

استراتژی خبرگزاری فارس ناامیدسازی زیرپوستی حامیان پزشکیان به روش‌های مختلف است. البته مخاطبان خبرگزاری فارس، حامی پزشکیان نیستند اما به هر حال تیم تولید محتوای فارس در اختیار ستاد تخریب جلیلی قرار گرفته است. 

جوان آنلاین

ثلاثه خبرگزاری های وابسته به نهادهای نظامی با روزنامه جوان تکمیل می شود که نسبت به دو برادر جوانتر خود، حالا مخاطبان کمتری دارد. این مجموعه رسانه‌ای در دور اول تمام‌قد در اختیار حامیان قالیباف قرار گرفته بود.

خبرگزاری دولت

وقتی خبرگزاری‌های نظامی، اصول بی‌طرفی سیاسی را رعایت نمی‌کنند، مدیران خبرگزاری وابسته به دولت، خیلی بیشتر به خود حق می‌دهند که در اختیار جریان خاص سیاسی قرار داشته باشند. ایرنا 24 در لحظه نگارش این گزارش، چهار فیلم منتشر کرده است که هر چهار فیلم، بخشی از برنامه‌های تبلیغاتی سعید جلیلی است. در واقع اگر کسی از سپهر سیاسی ایران خبر داشته باشد، گمان خواهد کرد در این انتخابات تنها یک نامزد در عرصه حضور دارد و پیدا‌کردن نامی از پزشکیان در صفحه اول این خبرگزاری غیرممکن است. 

خبرگزاری ایسنا سعی کرده کمی حرفه‌ای‌تر عمل کند و در گزارش‌های ظاهراً بی‌طرفانه، به تخریب نامزد جریان اصلاح‌طلب بپردازد. مثلا در قسمتی از گزارش این سایت درباره سیاست‌های نامزدهای انتخابات درباره مسکن، دوباره ادعاهای گذشته قاضی‌زاده هاشمی درباره آخوندی را تکرار کرده و نوشته است «پزشکیان برنامه‌ قابل‌توجهی برای حوزه مسکن ارایه نکرده اما شاید بتوان دیدگاه افراد نزدیک به او مثل عباس آخوندی و علی عبدالعلی‌زاده که پیش از این سابقه وزارت مسکن را در کارنامه دارند به پزشکیان تعمیم داد. آخوندی در دولت گذشته مسکن مهر را مزخرف و اقتصادبرانداز دانست و به همین دلیل فقط به تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام مسکن مهر دولت احمدی‌نژاد پرداخت و پروژه جدیدی تعریف نکرد.» با این حال، صفحه اینستاگرام این خبرگزاری تبدیل به ستاد مجازی سعید جلیلی شده است.

محمدرضا مهاجری در نقد رویکرد یک‌طرفه رسانه‌های دولتی در توئیتر نوشته: «رسانه‌های دولتی که با بودجه عمومی اداره می‌شوند چرا و به چه حقی از یک نامزد خاص حمایت و علیه نامزد دیگر عملیات روانی و تخریب انجام می‌دهند؟ رییس قوه مقننه، دو تن از معاونان رییس جمهور، شهردار و ...کافی نبودند که ایسنا و ایرنا و فارس و... را به خط کرده‌اید! خدا از شما بزرگتر است!»

مسعود پزشکیان راه دشواری برای پیروزی در انتخابات دارد؛ به خصوص اینکه روزنامه‌نگاران تندروی اصولگرا، همگی متحد شده‌اند تا سعید جلیلی را در پاستور ببینند. باید دید تلاش های صدها توییت‌نویس و فعالان شبکه‌های اجتماعی در سراسر کشور نتیجه می‌دهد یا سایت‌های پرشمار تامین‌شده با بیت‌المال می‌توانند در تصمیم گیری مردم اثرگذار باشند.